دکتر سید فخرالدین توکلی

سمپاتکتومی توراکوسکپیک در درمان هیپر هیدروز اندام فوقانی (هیپرهیدروز یعنی عرق کردن بیش از حد)

مقدمه و تعریف:

هیپر هیدروز اندام فوقانی یک بیماری آزار دهنده ای است که چندان نادر هم نیست و در بعضی آمار ها یک تا دو در صد دربین جوانان دیده می شود .هیپر هیدروز می تواند عواقب فیزیولوژیک مثل سرد  و مرطوب شدن ودزهیدراتاسیون و حتی عفونت هم به دنبال داشته باشد. هم چنین می تواند منجر به ایجاد اختلال در راندمان شغلی   اجتماعی   آموزشی وحتی اختلالات خلقی وروانی گردد.

تاریخچه

سیستم سمپاتیک غدد عرق را از طریق اعصاب کولینرژیک عصب دهی می کند .این سیستم از ستون اینترمدیولاترال نخاع دورسال و لومبار فوقانی منشا می گیرد  وبواسطه زنجیره سمپاتیک و گانگلیون ستاره ای به اندام ها منتقل می شود.

اولین  بار  در1852 کلود برنارد  وبروان سکوارد  به وجود سیستم سمپاتیک  پی بردند در سال های بعد تا ابتدای قرن بیستم محققین دیگر ارتباطات بین کارکرد عروق  وسیستم سمپاتیک را شناسائی کرده  واقداماتی   در جهت بهبود جریان خون عضو با انجام سمپاتکتومی بعمل آوردند .

در سال 1920 سمپاتکتومی برای درمان هیپرهیدروز بکار رفت. در سال 1925 و ازطریق حذف دومین وسومین  گانگلیون سمپاتیک با روش خلفی (پوستریور) انجام دادند که در سال های بعد روش قدامی (آنتریور)  و ترانس آگزیلاری  هم معمول شد .

در سال 1969 کلوآرد  روش دورسال میدلاین را برای انجام سمپاتکتومی دو طرف بکار برد  که بعد ها توسط جراحان اعصاب معمول تر شد. در طی سالهای اوایل قرن بیستم  سمپاتکتومی از طریق جراحی با بلوک انجام می شد  ولی در سال های بعد (1945) توسط با اورتروسکپ برای درمان هیپر- هیدروز انجام گردید.  بطور کلی می توان گفت که سمپاتکتومی  درسیر تکاملی خود مراحل متعددی را طی کرده و جایگاه خود را در درمان چندین بیماری تثبیت نموده است. این موارد عبارتند از:

1.تسکین درد( درد های کوزالژیک)

2.سندروم رینود و واسکولیت ها

3.آریتمی قلبی

4.هیپر هیدروز

با رایج شدن آندوسکپی نوین  روش های سنتی سمپاتکتومی منسوخ شد وبدلیل کمتر تهاجمی بودن و تکامل ابزار های جراحی وسیستم ویدئویی  با کیفیت بالا امروزه در در اغلب مراکز جراحی برای

درمان بیماریهای فوق از روش سمپاتکتومی آندوسکپیک (توراکوسکپی) استفاده می شود.

تکنیک سمپاتکتومی آندوسکپیک:

عمل جراحی از طریق بیهوشی عمومی با پوزیشن لاترال میباشد انسیزیون به اندازه 5/ 1 سانتی متر

در بین دنده 4 و5 و در محاذات زیربغل ویک  یا دو انسیزیون دیگر در مجاورت آن داده می شود

ابتدا پورت شما ره 10 بداخل توارکس وارد میشود  با کم کردن حجم ریه  با دید ویدئویی اکسپلوراسیون

انجام می شود  با لند مارک های آناتومیک می توان گانگلیون ستارهای را شناسائی کرده و نسبت به

قطع یک سوم تحتانی وگانگلیون های دومین وسومین دنده ای اقدام نمود وعمل را خاتمه داد.

موارد انجام شده

از سال 1389 تا کنون تعداد 15 مورد عمل جراحی توراکسکپیک در دو مرکز درمانی مشهد (بیمارستان رضوی وبیمارستان فارابی) انجام گردیده است  تعداد  بیماران 12 مورد بود ند که سه نفر از آنان در دو نوبت تحت عمل جراحی قرار گرفتند.مدت زمان بستری یک تا دو روز انجام گردید.

ترکیب سنی از 18 سال تا 41 سال

تعداد 8 مورد مرد و4مورد زن

علائم بالینی شامل   تعریق فراوان و غیر قابل کنترل در دستها و زیر بغل   سرد بودن اندام و لاغری نسبی . این بیماران اغلب درمان های غیر جراحی را تجربه کرده و نتیجه ای نگرفته بودند.

تمام بیماران با روش ذکر شده بالا تحت عمل جراحی قرار گرفتند وتعریق شان بطور کامل بر طرف

گردید حرارت اندام به حد طبیعی رسید . نتائج عمل عالی و بدون عارضه بود.

مزایای روش توراکوسکپی

1.کم تهاجمی بودن

2.کوتاه بودن زمان بستری

3.کم هزینه بودن

4.کم عارضه بودن

عوارض احتمالی

نورالژی اینتر کوستال  سندروم هورنر پنوموتوراکس هموتوراکس. خوشبختانه عوارض قابل برگشت هستند . در سری بیماران فقط درد اینتر کوستال  و سندروم هورنر گذرا دیده شد.

نتیجه گیری

در پایان می توان گفت  هیپرهیدروز یک اختلال نا شایع ایست که می تواند آزار دهنده  باشد  ودرمان انتخابی آن سمپاتکتومی توراکوسکپیک است.

 

دکتر سید فخرالدین توکلی (جراح اعصاب)